Logs en scheuren

Loghuizen en scheuren

Een loghuis wordt gebouwd van houten logs: massief houten balken, gelamineerd of uit één stuk, acht tot dertig centimeter dik. Wij bouwen meestal met twaalf centimeter logs, soms met zestien centimeter en we kunnen ook wel met bredere logs bouwen, maar technisch is het niet noodzakelijk. Als je wat budget over hebt dan ziet zestien of twintig centimeter er wel solide uit, maar nodig is het niet.

En nu de scheuren…

Jawel, vooral logs die uit één stuk worden gemaakt kunnen scheuren. Het heeft alles te maken met de droogsnelheid. Snel drogen betekent scheuren. Als je de tijd neemt, heel veel tijd, dan kun je grote logs droog krijgen met weining scheuren. Zonder scheuren gaat niet lukken.

Maar het kost tijd. Tijd is geld en niemand heeft tijd om te wachten tot een log helemaal droog is. De standaard procedure is daarom geforceerd drogen in een oven en ja, dan ontstaan er scheuren.

Zijn scheuren een probleem? Hangt er van af. Scheuren aan de buitenkant zijn niet zo best want ze lopen vol met stof en vuil en uiteindelijk gaat de log rotten. Scheuren aan de buitenkant moeten voorkomen worden, en als er toch ergens een scheur zit: opvullen, schilderen, afdekken, preserveren, om rot te voorkomen.

Scheuren aan de onderkant van logs zijn geen probleem. In de fotos hierboven en hieronder zie je dat soort scheuren, op de kopse kanten van de wanden. Dit zijn ronde logs, en dit soort scheuren zie je vaak in loghuizen die gebouwd zijn van massieve (niet-gelamineerde) ronde ongedroogd of half-gedroogde logs. Dit is een heel traditionele manier van bouwen die je nog wel ziet in Noorwegen, en in Rusland en de Oekraïne. Wij bouwen niet met ronde logs.

Scheuren aan de binnenkant zijn slechts een visuele kwestie. Sommigen vinden scheuren prima omdat het een natuurlijke en robuuste uitstraling geeft, maar anderen denken dat er stof en spinnen in de scheuren zitten. Wij houden wel van die scheuren, maar we moeten de markt volgen en dat betekent: liever wat minder scheuren.

Oplossing

Dus hoe voorkom je scheuren? Eigenlijk is het heel simpel: lamineren. Gewoon de logs overlangs in planken zagen, de planken drogen (en omdat de planken maar drie tot vier centimeter dik zijn gaat dat heel snel, zonder scheuren), en daarna de planken weer aan elkaar lijmen. Presto: een volledig droge log, zonder of met minimale scheuren.

Hier een paar fotos van gelamineerde logs, je kunt duidelijk de individuele planken zien, samengelijmd tot één log.

Dit lamineren heeft nog extra voordelen. Om te beginnen kun je de planken ruggelings aan elkaar lijmen waardoor de log beter recht blijft. Gelamineerd hout heeft bouweigenschappen vergelijkbaar met baksteen: buigt niet, vervormt niet, krimpt nauwelijks.

Andere voordelen

En er zijn meer voordelen. Bijvoorbeeld, door te lamineren kun je balken maken van 60 x 30 centimeter, twaalf meter lang. Natuurlijk kun je in het bos ook wel bomen vinden die groot genoeg zijn, maar dat soort bomen zijn schaars en kosten een fortuin.

En voor het geval U bezorgd bent over de sterkte van gelamineerd hout: een beetje off-topic maar als je een houten dakstructuur wilt bouwen (hierboven) of een houten brug, vergeet massief hout dan maar, dat gaat veel beter met gelamineerd hout. Hieronder de brug over de A9 bij Sneek. Supersterk, volledig gelamineerd.

Nog even over die ronde logs

Zoals geschreven bouwen wij met rechthoekige logs, gelamineerd, twaalf of zestien centimeter breed. Betekent dat dat we niet bouwen met ronde logs? Inderdaad, we bouwen niet met ronde logs, want:

• het is allebehalve goedkoop. Het ziet er simpel en low-tech uit en het heeft zeker een robuuste uitstraling, maar het is volledig handwerk door vakmannen. Bovendien is het moeilijk te isoleren en het is lastig te tegelen in de badkamers. Allemaal wel te doen, maar niet eenvoudig, en duur.
• in veel gemeenten krijg je er, althans binnen stedelijke omgevingen, geen bouwvergunning voor. Vooral in Nederland is men niet enthousiast over een ski-hut binnen de bebouwde kom.
• en tenslotte: krimp. Als we bouwen met onze standaard gelamineerde logs dan moet je rekening houden met 1% krimp. Dat lijkt niet veel, maar als je een wand hebt van 9 meter dan komt het dak toch 9 centimeter naar beneden. Dat betekent speciale voorzieningen voor regenpijpen en voor de afvoer van het toilet op de verdieping. Is allemaal wel te doen. Als je daarentegen bouwt met ongedroogde ronde logs (en ronde logs zijn vrijwel altijd ongedroogd) dan stopt het niet bij 9 centimeter en gaat het door tot 20 centimeter of verder. Nu wordt het ingewikkeld. Ga je meteen de trap inmeten en plaatsen, terwijl je weet dat de verdiepingsvloer nog moet zakken? In Rusland wachten ze rustig een jaartje tot het allemaal een beetje is uitgewerkt, maar daar heeft in het westen niemand tijd voor.

Om kort te gaan: ronde ongedroogde logs zijn een prima produkt. Super eco, natuurlijk, eerlijk, simpel en solide. Maar in West-Europa gebruiken we beter gedroogd gelamineerd.

Samenvattend:

• wil je geen scheuren? Dan gelamineerd hout gebruiken.
• lig je niet wakker van een enkele scheur, of prefereer je het zelfs (want eco, geen lijm, en robuuste uitstraling), dan massief hout,
• wil je ronde logs? Kan ook, maar wij doen het niet.