BENG

BENG, de nieuwe energienorm

Per 1 januari 2021 gelden in Nederland nieuwe normen voor het energieverbruik van nieuwbouwwoningen. Tot 2020 waren de eisen vervat in de zogenaamde EPC-norm, de Energie Prestatie Coëfficient. De EPC, een dimensieloos getal, mocht maximaal 0,4 bedragen. EPC 0 betekende dat een gebouw volledig energieneutraal was, dus geen enkele energie verbruikt. Is dat mogelijk? Jazeker, kwestie van goed isoleren en zonnepanelen op het dak. Maar de minimale eis was EPC = 0,4, en eerlijk gezegd was het voor ons niet heel ingewikkeld om daaraan te voldoen. We hebben trouwens ook een huis gebouwd met een negatieve EPC, dus dat huis wekt meer energie op dan het verbruikt.

Vanaf 2021: BENG!

Vanaf 2021 gelden dus andere normen, en de EPC doet niet meer mee. De naam BENG voorspelt weinig goeds, maar het valt mee. BENG staat voor Bijna Energie Neutraal Gebouw en valt uiteen in drie indicatoren BENG1, BENG2 en BENG3. Uw huis moet aan alle drie voldoen:

• BENG1: maximale energieverbruik per vierkante meter per jaar
• BENG2: maximale verbruik fossiele energie per vierkante meter per jaar
• BENG3: percentage aandeel hernieuwbare energie (wind- water en zonne-energie).

Dan is er ook nog een TO-Juli, dat is een norm die gaat over oververhitting. Tegenwoordig willen consumenten en architecten vaak heel veel glas in de woning, maar het levert één nadeel op: oververhitting in juli. En in augustus ook trouwens. Kan knap heet worden in zo’n super-geïsoleerd huis met glas, oncomfortabel heet dus de TO-juli is een norm die limieten stelt aan de hitte in het huis.

Veel glas levert trouwnes niet één, maar twee nadelen op: oververhitting in de zomer, en warmteverlies als het koud is. De meeste energie verdwijnt immers altijd via glas en kozijnen.

BENG1

Het maximale energieverbruik per jaar lag tot 2020 rond de 50 kWh/m2, en met de introductie van BENG gaat dat getal naar 25 kWh/m2.a. Een halvering! Maar het is erger dan het lijkt, onze huizen haalden die eis meestal al, ook in 2020, dus het is voor ons niet ingewikkeld die 25 kWh/m2.a te halen. Beetje dikkere isolatie, beter geïsoleerde ramen, en klaar. Vooral de ramen moeten wel wat extra aandacht krijgen. De meeste energie verdwijnt immers via glas en kozijnen, en de trend is: glas van vloer tot verdieping, als het even kan een hele gevel van glas. Dan wordt het wel iets ingewikkelder. Geïsoleerde dikkere kozijnen kunnen al veel schelen. Maar in een gemiddeld woonhuis is er meestal geen probleem en halen we de norm.

Overigens zal de BENG1-norm op termijn aangescherpt worden. Nu is het nog 25 kWh/m2.a, maar op termijn gaat dat naar 12,5.

BENG2

Bij BENG2 gaat het om het verbruik van primaire energie, dat is iets anders dan het verbruik in de woning zelf. Enigszins verwarrend, dus we proberen het uit te leggen. Stel je verwarmt een huis uitsluitend electrisch, en niet met een warmtepomp maar gewoon met infraroodstralers of met electrische kacheltjes in elke kamer (in Frankrijk niet ongebruikelijk). Je mag dan, volgens BENG1, maximaal 25 kWh/m2.a aan electriciteit verbruiken. Maar die stroom moet opgewekt worden, dat gebeurt in de energiecentrale aan de andere kant van de stad met behulp van … aardolie. En bij het opwekken en transporteren van de electriciteit gaat een groot deel van de hoeveelheid energie in de aardolie verloren. De turbines hebben een rendement van rond de 40% (denk aan de koeltorens), en bij het transport gaat nog eens 7% verloren, dus zeg ruwweg 70% verdwijnt in de omgeving en slechts 30% arriveert bij Uw huis in de vorm van electriciteit.

BENG2 eist nu een maximaal primaire energieverbruik van 25 kWh/m2.a. Die eis is aanmerkelijk scherper dan de BENG1-eis. Met een verlies van 70% en een primair verbruik van 25 kWh/m2.a mogen we dus slechts 7.5 kWh/m2.a aan stroom verbruiken. Oeps, dat is toch wel aanmerkelijk minder dan de oude norm.

Onhaalbaar? Nee, het kan nog steeds. De oplossing is de warmtepomp. Die werkt als een soort omgekeerde koelkast. Hij koelt de buitenlucht en verwarmt de binnenlucht. Behalve de stroom die zo’n warmtepomp verbruikt (die uiteindelijk wordt omgezet in warmte) geeft hij ook rendement doordat hij warmte van buiten naar binnen transporteert. Een warmtepomp levert dus meer kWh’s aan warmte dan hij aan kWh’s electra verbruikt. Superhandig. Hoeveel meer? Dat hangt van allerlei factoren af, maar twee keer zoveel is makkelijk haalbaar. Dus als we 10 kW electra in een warmtepomp stoppen dan komt er zeker 20 kW aan warmte uit. En dat betekent dat we met 7.5 kWh/m2.a electra zeker 15 kWh/m2.a warmte kunnen opwekken. Nog altijd minder dan de BENG1-norm, maar het is prima te doen.

Bovendien: wat we met eigen zonnepanelen opwekken kunnen we vrij gebruiken, dat komt dus bovenop de 15 kWh/m2.a hierboven. Oftewel, met een combinatie van vloerverwarming, warmtepomp en zonnepanelen zijn BENG1 en BENG2 prima te halen.

BENG3

De BENG3-norm gaat over het aandeel hernieuwbare energie, dat moet tenminste 50% zijn. Deze BENG3-norm is vrijwel altijd makkelijk te halen door zonnepanelen op het dak te leggen. Wij vinden zonnepanelen meestal geen verfraaing van een huis, dus liever op carport of op een schuur, maar wat moet dat moet. De BENG3 is nooit een obstakel.

TO-juli

De TO-juli-norm willen we ook even skippen, maar kort gezegd gaat het erom dat Uw huis ook in juli leefbaar moet zijn, en niet oververhit. Oplossingen: de warmtepomp en vloerverwarming ook als koelinstallatie gebruiken. Tweede mogelijkheid: zonwering aan de buitenzijde (want aan de binnenzijde heeft maar weinig effect). Daar laten we het even bij, genoeg geschreven.